InkscapeCursusVoorLasersnijdenZB45: Difference between revisions

Revision as of 12:42, 31 December 2017

Handleiding Lasersnijtekeningen maken met Inkscape

Op de website van Inkscape vind je overzichtelijke nederlandstalige handleidingen.

De handleiding die je nu voor je hebt is toegespitst op het maken van lasersnij-tekeningen. Hierin komen Inkscape-functie aan bod uit de basishandleiding, de geavanceerde handleiding en de handleidingen vormen en overtrekken (tracing) van de Inkscape Tutorials. Hierbij ga ik steeds uit van het maken van een tekening voor het bewerken van materialen met een lasersnijmachine.

In deze uitleg zal ik proberen zowel de engelse als nederlandse termen voor functies te gebruiken. Op die manier kun je ook zoeken op engelstalige termen en online meer informatie vinden over specifieke Inkscape functie.

Opbouw van deze handleiding:

eerst een korte uitleg over het installeren van Inkscape en een aantal handige aanpassingen aan de 'Template' voordat je gaat tekenen.

daarna een korte uitleg overmogelijkheden van een lasersnijmachine en hoe daarbij een vectortekening te gebruiken.

dan uitleg van veel gebruikte mogelijkheden in Inkscape om ontwerpen te maken die je naar een lasersnijmachine kan sturen. Als je eerst nog de basis van Inkscape wil leren, kun je dit hoofdstuk overslaan om hier later naar te kijken.

in de volgende hoofdstukken geef ik beknopt uitleg over de basis van het programma Inkscape.

Op de website http://tavmjong.free.fr/INKSCAPE/MANUAL/html/ vindt je een goede engelstalige handleiding met veel visuele uitleg. Zelf heb ik veel aan deze uitleg gehad. Deze website geeft veel heldere informatie waarnaar ik zo nu en dan zal verwijzen. Error creating thumbnail: File missing

Deze handleiding is vooral bedoeld als naslagwerk na het volgen van de Cursus Inkscape voor Lasersnijden bij ZB45 Makerspace.

Liesbeth d'Hont (updated dec 2018) Error creating thumbnail: File missingError creating thumbnail: File missingError creating thumbnail: File missing

Back to Top

Installeren Inkscape

Het programma Inkscape is een Open Source programma en is gratis te installeren op Windows, Mac of Linux computers. Op de website van Inkscape kun je het programma downloaden.

(Let op bij het installeren van Inkscape op een Mac computer, hierbij moet je ook het programma Xquartz op je computer hebben staan. Als je dat nog niet hebt, installeer dan eerst Xquartz, sluit je computer af, installeer dan Inkscape en start je computer dan opnieuw op.)

Bij het installeren van Inkscape kun je kiezen voor een Nederlandse versie of de originele, die is in het Engels.

Onder 'Bewerken/Edit' en 'Voorkeuren/Preference' kun je ook later nog de 'System language' op 'Dutch' zetten om het in het Nederlands in te stellen. Daarna moet je Inkscape opnieuw starten.

Aanpassen Template

Inkscape open vanuit een standard instelling; deze kun je aanpassen aan je eigen voorkeuren. Je kunt dan de standard 'Template' overschrijven, waarna Inkscape zal opstarten met jouw instellingen.

Hier een lijstje van aanpassingen die ik zou maken, uitgaande van het tekenen voor lasersnijden (of vinylsnijden):

afmetingen pagina of paginarand uit

alle maten in mm

het raster in mm, en op 1mmx1mm

meeschalen van de lijndikt uit

zet de lijnkleur op rgb rood, lijndikte op 0.1mm (als de lasersnijder daarmee werkt)

aanpassing bij 'uitlijnen en verdelen'

Aanpassingen in Document Eigenschappen:

Onder 'Bestand/File', 'Document Eigenschappe/Document properties' pas je het volgende aan:

Alle maten op mm. Afmeting van paginarand aanpassen aan afmeting van de lasersnijder, dit geeft een schaduwrand in het document waarbinnen je kan tekenen. Als je dit niet wil kun je de 'Paginarand weergeven/Pageborder' uit vinken.

Error creating thumbnail: File missing

Zet om het raster aan te passen, het raster eerst aan onder 'Beeld/View' en 'Raster'.

Zet in het derde tab van de Document Eigenschappen ook de maten op mm, en zet de afmetingen op 1 x 1 mm, en hoofdlijnen op 10mm.

Error creating thumbnail: File missing

Zet het meeschalen van de lijndikte uit door op het in de foto hieronder aangegeven icoontje te klikken, zodat die niet meer aangelicht is.

Error creating thumbnail: File missing

Teken een rechthoek en maak via 'Object' en 'Vulling- en lijnkleur/Fill and Stroke' een paar aanpassingen. Klik het X-icoontje bij de tab 'Vulling/Fill' uit.

Error creating thumbnail: File missing

Ga naar de tweede tab en klik daar het icoontje van de lijnkleur aan, en zet de waarden op RGB rood (als dit de lijnkleur is die de lasersnijder gebruikt).

Error creating thumbnail: File missing

Ga naar de derde tab en zet daar de lijndikte op 0.1mm (als dit de lijndikte is die de lasersnijder of vinylsnijder gebruikt).

Error creating thumbnail: File missing

Ga via 'Object' naar 'Uitlijnen en verdelen/Allign and distribute'.

Stel 'Relatief tov/Relative to' in op 'Laatst geselecteerde/ Last selected'.

Error creating thumbnail: File missing

Klik dan op de x-jes om de extra windows rechts te sluiten, en wis alles uit het tekenveld.

Error creating thumbnail: File missing

Sla dit bestand dan leeg op als default.svg (voor de Nederlandse Inkscape versie default.nl.svg) en sla het op op bijv. de Desktop.

Kopieer dan dit bestand naar de map Templates waar Inkscape is geinstalleerd (zie hieronder), en overschrijf daarmee het oude bestand.

Waar vind ik Inscape op mijn computer?

Windows: Kopieer het nieuwe default.svg bestand naar de Inkscape template directory.

Inkscape is zeer waarschijnlijk geïnstalleerd in C:\Program Files\Inkscape, dan vind je de template directory in C:\Program Files\Inkscape\share\templates. Sluit Inkscape af als je daarin werkte, en start opnieuw Inkscape op. Dan opent Inkscape met de voorkeuren die jij in de Template hebt opgeslagen.

Mac: Kopieer het nieuwe default.svg bestand naar de Inkscape template directory.

Je vind deze onder Applications, zoek Inkscape in de lijst en klik hierop met rechter muisknop (ctrl+klik), 'Show Package Contents', open Contents, open Resources, open Share, open Inkscape, open Template folder. Kopieer het nieuwe default.svg bestand naar de Inkscape template directory. Sluit Inkscape af als je daarin werkte, en start opnieuw Inkscape op. Dan opent Inkscape met de voorkeuren die jij in de Template hebt opgeslagen.

Ubuntu: Kopieer het nieuwe default.svg bestand naar de Inkscape template directory.

Een Template pas je in Ubuntu aan als User. Je vind dan de Template folder in de .config files. Ga naar Computer, home, zet onder View de 'Hidden files' aan, ga naar de specifieke user folder, open .config, open inkscape, open templates. Kopieer het nieuwe default.svg bestand naar de Inkscape template directory. Sluit Inkscape af als je daarin werkte, en start opnieuw Inkscape op. Dan verschijnt de nieuwe Extension in de Extension/Uitbreidingen menu erbij.

X11 Instellingen op de Mac

Als je Copy/Paste (kopieren en plakken) gebruikt in Inkscape tekeningen op de Mac, dan kan het zijn dat je Paden/Path een Afbeelding/Image (pixels ipv vectoren) wordt.

Hieronder uitleg hoe dat op te lossen in X11:

http://practicalcomputing.org/node/23

By default, if you copy and paste a vector object in Inkscape, it converts it to a pixellated object (!).

To fix this, you can either use the Duplicate command (ctrl-D) or change the behavior of the clipboard in X11. To do the latter, in the Preferences of the X11 program, go to the Pasteboard tab, and uncheck the box that says "Update Pasteboard when CLIPBOARD changes". This will prevent copying and pasting from X11 to OSX, but you probably didn't want that pixel object anyway!

Further instructions are on the official Inkscape page.

Wat kan een lasersnijder met een Inkscape tekening?

Bij het ontwerpen kun je rekening houden met de mogelijkheden van de lasersnijmachine. Een lasersnijder brandt met de laserstraal door vele soorten materialen heen. Het werkt eigenlijk als een vergrootglas en een zonnestraal: als je die bundelt op een oppervlak krijg je een brandpunt.

Hierdoor kan het door een materiaal heen snijden, in het oppervlak markeren of op het oppervlak graveren. Hiervoor gebruik je vectorlijnen met verschillende kleuren of foto's of vlakken met grijstinten.

Lijnen snijden of markeren

Een lijn kan door het materiaal heen uitgesneden worden of met een andere instelling in het oppervlak van het materiaal gebrand worden. Hiervoor worden dan verschillende lijnkleuren gebruikt om de verschillende waarden te kunnen instellen per snij- of markeerlijn. (v.b. Rood (rgb rood:R255,G0,B0, rgb blauw: R0,G0,B255)

Error creating thumbnail: File missing

Lasersnijden

Error creating thumbnail: File missing

Lasermarkeren

Vlakken graveren

Een foto of een kleurvlak kan in het oppervlak van het materiaal gegraveerd worden. De machine leest dan zwart of grijstinten. Het tekenvlak kan egaal van kleur zijn, dan zal de lasersnijder het hele vlak met hetzelfde vermogen graveren. Als het tekenvlak een foto is, opgebouwd uit grijswaarden, dan zal de lasersnijder het vermogen variëren op basis van de grijswaarden.

Error creating thumbnail: File missing

Lasergraveren

Snijverlies

Doordat de laser zo scherp gefocust is, is het weggebrande materiaal, het snijverlies, minimaal. De hoeveelheid snijverlies verschilt echter per materiaalsoort en dikte van het materiaal. Om bijvoorbeeld perfect aansluitend inlegwerk uit te lasersnijden, zul je in de vectortekening de hoeveelheid snijverlies moeten verwerken.

Bij de Trotec Speedy 100 is bij hout van ongeveer 4mm dik het snijverlies ongeveer 0.1mm.

Handige functies in Inkscape voor het maken van lasersnijtekeningen

Om materialen met een lasersnijder te bewerken wil je in een vector-tekening gebruik maken van vector-lijnen, foto's of kleur (grijstint) -vlakken.

Hieronder uitleg over een paar veelgebruike mogelijkheden hiervoor in Inkscape:

foto's bewerken / grafischer maken

een outline om een foto maken

een foto bewerken tot snijlijnen

foto's bewerken tot een negatief met snijlijn

tekst bewerken tot vector-paden

vector-paden, paden versimpelen en stippellijnen

snijverlies

extentions/uitbreidingen

%%%%% EEN DEEL VAN DEZE UITLEG WORDT KOMENDE TIJD NOG VERDER UITGEWERKT %%%%%

Foto's in een ontwerp

Op het moment dat dat u een foto invoegt in uw ontwerp, importeer dan de foto en check of het 'embedded' is. Selecteer de foto('s), ga naar 'extensions', naar 'images', 'embed images' en 'apply'.

Als foto's niet 'embedded' zijn dan zal Inkscape de foto niet meer herkennen als de foto verplaatst is naar een andere folder, of als de tekening op een andere computer geopend wordt.

Foto's/plaatjes geschikt maken voor laser-graveren

De software van de lasersnijder leest grijswaarden en zwart uit de tekening om te graveren. Een foto kan bijvoorbeeld als jpg-bestand 'embedded' zijn opgenomen in de tekening. De foto mag in kleur zijn, maar moet dan wel een hoog contrast hebben.

Een mooier resultaat kan ontstaan als een kleurenfoto eerst bewerkt is naar grijswaarden, ook hierbij geldt dat er wel voldoende contrast in de foto moet zitten. Een foto bewerken kan in het open source fotobewerk-programma 'GIMP'.

Bitmap

Het traceren van een bitmap, ofwel overtrekken van een plaatje, kan soms nodig zijn om een mooi resultaat te krijgen bij het graveren van een plaatje of een foto. Of om lijnen uit de foto te kunnen gebruiken om te snijden of markeren.

Deze mogelijkheid vindt u onder 'path', en 'trace bitmap'. Hier zijn verschillende mogelijkheden om een plaatje of foto over te trekken, waarbij òf uitgegaan wordt van de lijnomtrek van lichte en donkere vlakken of van het vullen van deze vlakken. Een uitgebreidere uitleg hierover vindt u op in de Inkscape handleiding over 'tracing'.

Outline

Een omtrek of outline maken van een object of een groep objecten. Bijvoorbeeld om een te graveren vorm uit te snijden rondom de vorm, eventueel iets groter dan de vorm zelf. Maak van het object of de groep objecen eerst één path (ctrl+A / ctrl+K). Dupliceer (ctrl D) het object of de groep objecten. Zet hiervan de vulling (Fill) uit en de lijn (Stroke) aan, op 0,1mm dik. En maak deze lijn rood. Dan ziet u duidelijk het effect.

Ga dan naar 'path' en 'dynamic offset' (crtl+J) (of 'linked offset'). Er verschijnt een vector node op de rode lijn. Versleep deze zo ver naar buiten het object, zodat er een rand om het object ontstaat van de gewenste breedte.

Ga dan naar 'path' en 'object to path' (shift+ctrl+C).

Het kan zijn dat er nog ongewenste rode lijnen in het object zitten. Dit kunnen bewust omtrekken zijn van vormen binnen het object die u ook uit wilt snijden. Anders moeten deze handmatig verwijderd worden.

Selecteer dan de rode omtreklijn, breek deze path (ctrl+shift+K) of groep (ctrl+shift+G) . En selecteer de rode lijnen die u wilt verwijderen. Zo houdt u dan uiteindelijk de omtrek van het object over.

Inset - Outset

Met 'Inset en 'Outset' kun je een path een fractie kleiner of groter maken. Dit kan handig zijn om een 'snapfit' verbinding te maken.

Standard verspringt de lijn met 2px. Dit kun je instellen onder File, in de Inkscape preferences, bij 'Steps'. Vul hier dan het snijverlies in, dat je wil corrigeren om iets snapfit te maken.

Tekst/Font to Path

Een tekst bestaat uit een aantal letters in een bepaald font. Als dit font op de computer waarop de tekening gemaakt wordt is opgeslagen, zal de tekst in de tekening er altijd goed uitzien. Wordt de tekening geopend op een computer waarop dit font niet is opgeslagen, dan zal de tekst in de tekening in een standaard font (bv. arial) worden weergegeven. En dan ook zo worden verwerkt door de lasersnijder.

Het is dus zaak om bij het maken van de tekening de tekst om te zetten naar een pad met vectoren. Dit kan pas op het moment dat u tevreden bent over het resultaat van uw ontwerp. Nadat u de tekst hebt omgezet naar een pad, kunt u het alleen bewerken als pad met vectoren, en geen tekst meer toevoegen of het font wijzigen.

Om de tekst om te zetten naar een pad, selecteert u alle teksten. Ga dan naar 'path', en naar 'object to path'. Dan is het font van de tekst veranderd in een pad dat onderdeel is geworden van de hele tekening. Nu maakt het niet meer uit op welke computer de tekening verder verwerkt wordt.

Path

Een lijn in Inkscape is meestal een 'pad' (path) met 'knooppunten' (vectoren). Soms zijn vormen nog niet opgebouwd uit zo'n pad met vectoren, dan kan het nodig zijn om via het menu 'path' naar 'object to path' te gaan. Niet alle vormen hoeven een path te zijn om ze te kunnen snijden met de lasersnijder, maar wel bij bijvoorveeld teksten.

Simplify path

Bij de bovengenoemde bewerkingen kunnen hele complexe paden met vele vectoren ontstaan zijn. Deze kunt u versimpelen, maar dan wordt de vorm ook minder gedetaileerd. U vindt deze bewerking onder 'path' en 'simplify'. Deze vermindering van vectoren gaat met een van te voren ingestelde waarde, die zit verstopt onder 'file', 'inkscape preferences', 'misc' en dan kunt u de 'simplification threshold' in stellen.

Stippellijn

In Inkscape kunt u een lijn definieren als stippellijn, door de lijn te selecteren, via 'object', 'fill and stroke' naar 'stroke style', en de stippellijnkeuze bij 'dashes'. Deze 'stippellijn' is echter geen echte onderbroken lijn. De lasersnijder leest deze 'stippellijn' als een lijn, en zal hem dan ook snijden als een doorgetrokken lijn.

Onderbroke stippellijn (voor de lasersnijder)

Teken de lijn die gestippeld moet worden. Ga naar'fill and stroke' naar 'stroke style', en de stippellijnkeuze bij 'dashes'. Ga dan naar 'Extentions', 'Modify path', 'Convert to dashes'. Dan is de stippellijn verdeeld in korte lijnstukjes met vectornodes.

Snijverlies

Net zoals bij een vorm uitzagen er zaagsel op de grond valt en er een zaagsnede ontstaat, is er bij lasersnijden ook sprake van snijverlies. Alleen hier gaat het zaagsel op in rook, de laser verbrand een beetje materiaal om de vorm uit te snijden. De hoeveelheid snijverslies verschilt per materiaal en per dikte van het materiaal. In het FabLab in Groningen hebben ze een heel mooi instrument gemaakt om dit te meten, 'de halve lasersnedebreedte meter', een soort schuifmaat. Deze schuifmaat snijdt u uit het te gebruiken materiaal van een bepaalde dikte en leest af wat bij deze specifieke toepassing het snijverlies is.

Snapfit

De lasersnijder is zo exact dat het mogelijk is om een verbinding te maken die klemt zonder te breken en sterk is zonder lijm. Om zo'n tandverbinding te maken verwerkt u het snijverlies (dat verschilt per materiaal en per dikte van het materiaal) in uw tekening. De lasersnijder snijdt altijd over het midden van de lijn.

Voor 'snapfit' is er de inkscape extention 'Boxmaker', hierin kun je de maten opgeven van het doosje dat je wil maken en daarbij ook het snijverlies opgeven.

Ook kun je de functies 'inset' en 'outset' gebruiken.

Inset - Outset

Met 'Inset en 'Outset' kun je een path een fractie kleiner of groter maken. Dit kan handig zijn om een 'snapfit' verbinding te maken.

Standard verspringt de lijn met 2px. Dit kun je instellen onder File, in de Inkscape preferences, bij 'Steps'. Vul hier dan het snijverlies in, dat je wil corrigeren om iets snapfit te maken.

Basis van het programma Inkscape

Inkscape zie ik verdeeld in 2 delen: de Object kant en de Paden kant. Daar aan vooraf gaat nog Geometrische fase.

Vormen maken

Rechthoeken, cirkels, sterren en driehoeken, sprialen.

Vormgereedschappen

De vormen hebben handvaten om ze te vervormen door de handvaten te verslepen, zolang de vormgereedschappen in de linkerbalk aangeklikt zijn en de vorm nog geen path is. Zo kun je de grootte bepalen, afgeronde hoeken maken, delen van een cirkel maken, meerdere, stompe of spitse punten van een driehoek of ster maken.

Paths met vectoren

Om de afzonderlijke punten (vectorten) van een vorm te kunnen bewerken moet de vorm een path zijn. Dit kan via 'path' 'object to path'.

Vulling en lijn

Ctrl+Shift+F, of dubbelklik op Fill:/Stroke: links onder, dan opent een dialoogvenster met de volgende tabbladen:

Vullen

kies een kleur in de kleuren balk, klik op kleur voor vullen. Vullen in de kleur zwart gebruiken we voor graveren.

Lijnkleur

Shift+klik op een kleur in de kleuren balk geeft de lijnkleur. De lijnkleuren rood en blauw gebruiken we voor snijden, andere kleuren kunt u gebruiken voor hulplijnen/-objecten in de tekening.

Lijnstijl

Lijnstijl zo dun mogelijk (0,01mm kan bij precisie werk, 0,1mm is beter bruikbaar), de lasersnijer heeft een precisie van 0,02mm, let op maatvoering mm, px, etc. De stippellijn van Inkscape wordt door de lasersnijder gelezen als een lijn en hij zal de lijn/vorm dus geheel uitsnijden. Zie 'stippellijn, en onderbroken stippellijn'.

Let op: opacity, soms zijn objecten niet zichtbaar als ze geimporteerd zijn, dan staat opacity op 0%.

De kleuren in Inkscape zijn RGB-kleuren.

Selectiegereedschap

Pijl

bovenste knop met de pijl (F1 of Spatie), hiermee kun je elk object op het canvas selecteren en geeft het dan 8 pijlvormige handvaten. Klik eenmaal op de vorm: naar buiten wijzende pijlen.

Verplaatsen

Ctrl + slepen object: horizontaal of vertikaal verplaatsen

Kan ook via Object, Transformeren en Move/verplaatsen, ook http://tavmjong.free.fr/INKSCAPE/MANUAL/html/Transforms.html

Schalen

slepen van een van de 8 pijlen, Ctrl om hoogte/breedteverhouding te behouden

Roteren

klik 2 maal op het object voor roterende pijlen, door handvaten te verslepen kan het object roteren, Ctrl + slepen object rotatie beperkt tot stappen van 15 graden. Versleep het kruisteken om het rotatie middelpunt in te stellen.

Scheeftrekken

slepen van de niet-hoekpunt-handvaten, Ctrl + slepen object scheeftrekking beperkt tot stappen van 15 graden.

Meervoudige selectie

klik op het canvas en sleep de 'elastiek' om de objecten heen. Of Shift+klik op meerder objecten achter elkaar. Als een object is geselecteerd krijgt het een gestreepte lijn eromheen.

Deselecteren

Esc, of klik naast de geselecteerde objecten.

Alles selecteren (in een laag)

Ctrl+A

Afmetingen

tijdens het gebruik van de selectiegereedschappen kunt u ook gebruik maken van de numerieke bewerkingsvelden in de gereedschappenbalk bovenaan het canvas. Voor de coördinaten en de grootte, let hierbij op de maatvoering (mm, px, etc).

Documenteigenschappen

Onder file zit documenteigenschappen, hierin kunnen een aantal settings voor het document ingesteld worden. Zoals:

- Maatvoering in px of mm. Handig om in mm te zetten aangezien de lasersnij-software ook hiermee werkt.

- Grids kan ook in mm, en gewenste afstand invoeren (Grids aan of uit is Shift+#, Guids aan of uit is Shift+|)

Groeperen

een aantal objecten samen gedragen zich dan als een object. Selceteer de te groeperen objecten en dan Ctrl+G. Ctrl+klik op een object van de groep om het apart te bewerken.

Degroeperen

Ctrl+Shift+G

Booleans

Om een vorm te maken door twee of meer vormen samen te voegen of van elkaar af te trekken. Onder 'path' vindt u verschillende boolean mogelijkheden. Soms moeten vormen eerst een path zijn om ze met de boolean functies te kunnen bewerken. Dit kan via 'path', 'object to path'.